Zombi Mantarları: Cordyseps

08.09.2023 916

Cordyceps Mantarı Nedir?

Meşhur zombi mantarları, karıncaları adeta bir kukla gibi oynatan, onları vahşice katleden o mantar… Cordyceps cinsi mantarlar, keseli mantarlar grubundan gelmektedir. Tayland ve Brezilya gibi yağmur ormanlarının sık olduğu bölgelerde yaşar ve yaklaşık 400 türe sahiptir. Bu 400 türün hepsi genellikle farklı böcekler ve eklembacaklılar üzerinde özelleşmiştir. Bu mantarların tek bir amacı vardır: kendi nesilerinin devamını sağlama, çoğalma ve doğal seçilimden geçme. Bu evrimsel süreci de spor adı verilen hücreler sayesinde sağlar.

Spor, mantarların üremesinde etrafa saçılır, Cordyceps mantarında da söz konusu üreme geçerlidir. Cordyceps mantarının etrafa saçtığı sporlar, havada serbest halde dolaşarak konak için bir envaiye temas eder. Temas halinde de sporlar canlı bedenini konak olarak kullanır. Vücutta gelişen spor hücreleri, karıncaların kaslarına derinlemesine nüfuz ederek, ani kas kasılmaları gibi olaylara neden olur. Bu durum Cordyceps mantarlarını iyi bir manipülatör yapar ancak karıncanın zihin kontrolünü sağlayamaz. BBC’nin “Planet Earth” adlı belgeselinde söz konusu mantarların, beyindeki motor fonksiyonlarını yöneten kısımları etkileyen kimyasallar salgıladığı söylense de, günümüzdeki araştırmalar, o zamanın araştırmalarını geride bıraktı ve beyindeki fonksiyonları etkilemediğini gösterdi. Yani zihin kontrolünün sağlanmaması bundan kaynaklıdır.

Ele geçirelen karıncalar genellikle yerden yaklaşık 10 inç yükseklikte ve 20-30 derece santigrat aralıklarına giderek, çenesini bir yaprak damarına batırır. Çenesini batırmasıyla söz konusu mantar kas hücrelerinde öyle bir kasılmaya sebep olur ki karıncanın çene kaslarının yırtılmasına sebep olur. Oraya öylece mahkum kalan karıncalar çaresizce ölümü beklemek zorundadır. Bu nedenle bu ısırmaya “Ölüm Isırığı” denir. Karıncaların ölüm ısırığını belli bir sıcaklık değer aralığında ve belirli yükselikte gerçekleştirmesi tamamıyla evrimsel süreçten kaynaklıdır. Yani az öncede bahsettiğimiz gibi kendi nesillerinin devamını en iyi şekilde gerçekleştirmek isteyen cordyceps mantarları o şekilde evrimleşmiştir. Örnek vermek gerekirse, karıncalar muhtemelen onlar için daha iyi bir konaktır, ve 48 milyon yıldır süregelen genetik birikimler onların, ılıman ve nemli iklimlerde daha kolay büyüyebildiklerini göstermiştir. Evet yanlış duymadınız tamı tamına 48 milyon yıl! Peki bunu neye dayanarak söyleyebiliyoruz?

Az önce ölüm ısırığından bahsetmiştik, işte bu izleri gösteren de bize tam olarak ölüm ısırığı. Karıncaların ölmüş olduğu yaprak örneklerinin incelenmesiyle, bölgede dambıl şeklinde izlerin varlığı tespit edilmiştir. Ölüm ısırığı da küçük birer dambıl modeline benzer. Sonuç olarak bu yaprakların, başka bir içeriğimizde bahsettiğimiz çeşitli fosil yaş hesaplama yöntemlerinin kullanılmasıyla yaş hesabı yapılır ve yapılan hesaplamalar 48 milyon yıl öncesine dayanır. Yani bu meşhur zombi mantarları aslında yeni değildir.

Cordyceps Mantarları İnsan Vücudunu Ele Geçirebilir Mi?

“Last Of Us” oyununa konu olan dünyanın ısınması buna sebep olabilir. Çünkü insan vücudu söz konusu sporlar için istenilen sıcaklığın çok fazla üzerindedir. Ancak dünyanın fazlasıyla ısınması bu mantarların da evrimleşmesine sebep olabilir. Cordyceps Mantarlarıyla çalışmalar yapan bilim insanlarına göre bu durumun yaşanması mümkün değildir. Yine de bu gibi bir evrimleşme söz konusu olsa bile bu çok ciddi bir süreçtir, milyonlarca yıl söz konusu olabilir. Bu konudaki şahsi fikrim belki de insanlar sonunu milyon yıl sonrasında aramamalıdır, belki çok daha yakınımızdadır, belki bu sorun kendimizde bir yerdedir öyle değil mi?